11'e 10 Kala (2009) incelemesi

Yalnızlık üzerine bir film daha...

Bu sefer yerli, bizden bir yapım. Yönetmen Pelin Esmer'in büyük çoğunluğu kurmaca olmayan, içinde gerçek hikayayeye ait kırıntıların olduğunu düşündüğüm bu filmi gerçekten başarılı. Hani o ev yemeklerinde değişik bir tat vardır ya, asla endüstriyel yemeklerde bulamazsınız, halbuki onların sürüyle profesyonel çalışanı, gıda mühendisleri, seçilmiş malzemeleri falan vardır, ama diğer yandan da kar etme amacı da vardır. İşte asla o endüstriyel yemeklerde o ev yemeğindeki tadı bulamayacak olmanızın temel nedenlerinden biri de budur. Aynı şeyi, bu filmi izlerken de hissettim, bu filmde bir "el işi" tadı vardı. Gişe için, başarılı olsun, çok para kazandırsın diye yapılmadığı çok belliydi.


Diğer yandan filmin iyi olmasının en temel etkenlerinden biri, kendi adıyla filmde büyük ihtimalle kendisini oynayan Mithat Esmer'dir. Bilmiyorum, soyadlarının yönetmenle aynı olmasından yola çıkarak, muhtemelen yönetmenin babası, dedesi veya yakın bi akrabası. Belki bu filmin iyi olmasının nedenlerinden biri de bu. Sadece filmin fragmanını izlerken dikkatimi çeken o "...sadakatle kaydeder..." cümlesi bile dikkatimi çekmişti. Filmi izlerken Mithat Bey'in kullandığı o mükemmle İstanbul Türkçesini görünce yeni nesile ait bir genç olarak, kendi konuştuğum dilden utandım açıkçası. Böyle yaşını almış, hayat tecrübesi olan, kendini geliştirmiş insanları severim, ayaklı birer kitap gibiler ve çok bana göre çok değerliler. Tamam bizim kültürümüzde yaşlıya saygı var, ne bileyim bayramlarda gidip ellerini öperiz falan ama çoğu zaman anlattıklarını dinlemeyiz ya da duymak istemeyiz. Ben böyle insanlarla tanıştıkça, fırsat buldukça, onlara sorular sorarım. Tanısam da, tanımasam da, şimdiye kadar sorduğum sorular karşısında bir tane bile beni tersleyen veya cevabı kısa kestirip atan çıkmadı, tam tersine, anlatmak, öğretmek, paylaşmak istiyorlar. Dinlemeye gönüllü bi kulak bulduklarında da o sadece yaşlarına gösterilen sahte saygıdan farklı olarak gerçkten seviniyorlar belkide.


Filmde, hafiften bir dizi tadında, sabit plan-sıkıcı tek çekimlerle Mithat Bey'in hikayesine ortak oluyoruz. Bir de, diğer yandan geçim derdinde bir kapıcı (ki kendisi genç kızların sevgilisi olur) var. Nejat İşler, eşiyle telefonda konuştuğu sahnede gerçekten çok başarılıydı. Ülkemizde son dönemde yetişen önemli oyunculardan. Bir de diğer yandan, İstanbul'un paraya tapan büyük çoğunluğunu temsilen apartman sakinleri var.


Yazmaya başlarken "yalnızlık" dedim, çünkü filmin en başından, en sonuna kadar hissedeceğiniz şey tam olarak da bu. Biraz tutkuyla karışık bilinçli bir yalnızlık bu. Çünkü yalnızlık da kendi içinde değişik tiplere ayrılır, en basitinden, kimileri yalnız kalmak istediği için o karanlık boşluğu seçmiştir, kimileri de yalnız bırakılmıştır, ama hiçbir insanın hikayesi bu şekilde özetlenebilecek kadar basit değildir, dolayısıyla bunu tanıma yardımcı cümlelerden biri olarak kullanabiliriz ama yalnız başına anlamsız olur.


Filmin sonunda Mithat Bey'in terk edildiğini anlayıp yavaşça uzaklaşıp gitmesi izleyen herkes üzerinde benzer etkiler bırakacaktır sanıyorum. Yavaş bir temposunun olmasından dolayı sıkılanlar veya beğenmeyenler olabilir ama ben beğendim.